ترموسوئیچ چیست؟ این سوال برای بسیاری از افراد فعال در زمینه برق، الکترونیک، تاسیسات و صنایع حرارتی مطرح است. ترموسوئیچ نوعی کنترل‌کننده خودکار برای تنظیم دما در محیط‌های بسته است. این قطعه با قطع و وصل جریان برق، دما را در محدوده‌ای مشخص نگه می‌دارد و از آسیب دیدن دستگاه‌ها در اثر گرمای بیش از حد جلوگیری می‌کند.
در این مقاله از سایت پژوهشگران، به معرفی کامل ترموسوئیچ، انواع آن، نحوه عملکرد، کاربردها و تفاوت آن با ترموستات خواهیم پرداخت.
فهرست محتوا
ترموسوئیچ چیست؟
ترموسوئیچ یا کلید حرارتی یک کنترل‌کننده دمای خودکار است که معمولاً در کنار دستگاه‌های گرماساز یا سرمایش مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه با تشخیص دمای محیط، فرمان قطع یا وصل مدار الکتریکی را صادر می‌کند. به این ترتیب، دمای محیط در یک محدوده‌ی ثابت باقی می‌ماند.
بیشتر بدانید: ماژول شارژر فست شارژ
زمانی که دما به نقطه تنظیم‌شده می‌رسد، ترموسوئیچ مدار را قطع می‌کند. وقتی دما چند درجه (معمولاً ۳ تا ۵ درجه) از آن مقدار پایین‌تر رود، دوباره مدار را وصل کرده و دستگاه روشن می‌شود.
ساختار و نحوه عملکرد ترموسوئیچ
ترموسوئیچ‌ها در انواع مختلف طراحی و تولید می‌شوند اما عملکرد آنها در اصل یکی است: تشخیص دمای محیط و کنترل مدار الکتریکی.
اجزای اصلی ترموسوئیچ:
- بدنه فلزی یا سرامیکی مقاوم در برابر حرارت
- سنسور حرارتی یا بیمتال
- کنتاکت‌های داخلی (برای قطع و وصل)
- پایه‌های اتصال یا سیم رابط
بیشتر بدانید: محافظ ولتاژ چیست؟
نحوه عملکرد:
ترموسوئیچ با رسیدن دما به نقطه تنظیم، دچار تغییر فیزیکی در المان حساس به دما (مانند بیمتال) شده و این تغییر، موجب قطع شدن جریان برق از طریق کنتاکت‌ها می‌شود. با کاهش دما، کنتاکت مجدد بسته شده و جریان دوباره برقرار می‌شود.
انواع ترموسوئیچ
ترموسوئیچ‌ها از نظر طراحی و مکانیزم عملکرد به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
ترموسوئیچ الکترومکانیکی
این نوع ترموسوئیچ با استفاده از سنسور حرارتی و مکانیزم بیمتال، فرمان قطع یا وصل را به یک میکروسوئیچ مکانیکی منتقل می‌کند. این نوع بیشتر در هیترها و بخاری‌های صنعتی استفاده می‌شود.
ترموسوئیچ الکتریکی
در مدل‌های الکتریکی، فرمان دریافتی از سنسور دما به‌صورت سیگنال الکتریکی به یک رله مینیاتوری ارسال می‌شود تا جریان برق قطع یا وصل شود. این مدل دقت بیشتری دارد و در کنترلرهای دیجیتال کاربرد دارد.
مدل‌های مختلف ترموسوئیچ از نظر ظاهر و کاربرد
برخی از مدل‌های رایج ترموسوئیچ در بازار شامل موارد زیر هستند:
- ترموسوئیچ سیمی: دارای سیم اتصال و مناسب برای نصب انعطاف‌پذیر
- ترموسوئیچ قابلمه‌ای: بدنه تخت، مناسب برای نصب روی سطوح صاف مانند کف بخاری
- ترموسوئیچ ریست‌دار: دارای دکمه برای راه‌اندازی مجدد پس از فعال شدن
- ترموسوئیچ با تحمل دمای بالا: ویژه کاربردهای صنعتی سنگین مثل کوره‌ها یا المنت‌های حرارتی
کاربرد ترموسوئیچ در صنایع مختلف
ترموسوئیچ‌ها در انواع تجهیزات و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین کاربردهای آنها شامل:
- بخاری‌های برقی و گازی
- هیترهای صنعتی
- موتورهای الکتریکی
- سیستم‌های سرمایش مانند کولر
- اجاق‌های صنعتی و دستگاه‌های پخت
- لوازم خانگی حساس به گرما
تفاوت ترموسوئیچ با ترموستات
با وجود شباهت عملکردی، تفاوت‌هایی میان این دو قطعه وجود دارد:
| ویژگی | ترموسوئیچ | ترموستات |
|---|---|---|
| عملکرد اصلی | فقط قطع و وصل مدار | تنظیم دمای ثابت با دقت بیشتر |
| دقت تنظیم | محدود (ثابت یا نیمه‌ثابت) | قابل تنظیم دقیق |
| کاربرد | تجهیزات ساده یا صنعتی | سیستم‌های گرمایشی/سرمایشی پیشرفته |
| قابلیت ریست دستی | برخی مدل‌ها دارند | معمولاً دارد |
سوالات متداول درباره ترموسوئیچ
ترموسوئیچ چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
ترموسوئیچ قطعه‌ای است که دمای محیط را کنترل کرده و در صورت افزایش بیش از حد، مدار برق را قطع می‌کند تا از آسیب به دستگاه جلوگیری شود.
آیا ترموسوئیچ قابل تنظیم است؟
بیشتر ترموسوئیچ‌ها با دمای ثابت ساخته می‌شوند اما برخی مدل‌های الکترونیکی یا دیجیتال امکان تنظیم دارند.
کجا از ترموسوئیچ استفاده می‌شود؟
در لوازم گرمایشی، سرمایشی، ماشین‌آلات صنعتی، لوازم خانگی، هیترها و موتورهای الکتریکی.
آیا ترموسوئیچ یک‌بار مصرف است؟
خیر. برخی مدل‌ها قابل ریست هستند، اما برخی دیگر پس از عملکرد، نیاز به تعویض دارند.
جمع‌بندی
در این مقاله به‌صورت کامل توضیح داده شد که ترموسوئیچ چیست، چگونه عمل می‌کند و در چه دستگاه‌هایی استفاده می‌شود. همچنین با انواع مدل‌های آن و تفاوتش با ترموستات آشنا شدید. انتخاب ترموسوئیچ مناسب می‌تواند باعث افزایش ایمنی و عملکرد بهینه دستگاه‌های حرارتی یا سرمایشی شود.
برای مشاهده محصولات بیشتر کلیک کنید.
تیم تولید محتوای سایت پژوهشگران با هدف آموزش فنی و مهندسی کاربردی، تلاش دارد مفاهیم تخصصی را به زبانی ساده و قابل‌فهم برای همه کاربران ارائه دهد.
برای دنبال کردن اینستاگرام ما کلیک کنید.
